چکیده: 

تجریه بسیاری از کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که توسعه گردشگری یک نیاز اساسی برای توسعه ملی و باید با درجه بالایی از اولویت آنرا در نظر گرفت. صنعت گرشگری به عنوان صنعتی پویا و منحصر به فرد، امروزه بخش قابل توجهی از فعالیتهای اقتصادی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است. گردشگری بین المللی برای دو دهه به سرعت رشد کرده است و امروزه یکی از بزرگترین و سریعترین رشد صنایع را در جهان دارد. صنعت گردشگری به عنوان یکی از بخش های اصلی اقتصادی از حیث کسب درآمدهای ارزی در بسیاری از کشورها تبدیل شده است. بر این اساس، در ایران نیز دولت در سال های اخیر توجه بیشتری به توسعه صنعت گردشگری نموده است و در این راستا، روش های مختلف با توجه به توسعه اجتماعی و اقتصادی مناطق به اجرا در آمد ه است. وجود جاذبه های گردشگری به عنوان یکی از ارکان و عناصر اصلی صنعت گردشگری در کنار دیگر مولفه ها شرایط لازم را برای جلب و جذب گردشگر فراهم می نماید. یکی از مراحل مهم در فرآیند برنامه‌ریزی، مرحله ارزیابی و انتخاب مناسب‌ترین گزینه از بین گزینه‌های مختلف است. از جمله شاخص های لازم برای ارزیابی سطوح توسعه گردشگری، می توان به شاخص های مختلفی از جمله جاذبه های طبیعی، اقتصادی، مشارکت احتماعی، انسان ساخت و و جود زیر ساخته های مناسب و دیگر عوامل اشاره کرد که براساس این شاخص ها می توانیم به انتخاب گزینه مناسب از بین گزینه های موجود بپردازیم.

با توجه به اهمیت نقش گردشگری در توسعه اقتصادی ازیک‌طرف و وجود پتانسیل‌های متعدد در روستاهای هدف گردشگری استان کردستان از طرف دیگر، استفاده از یک‌رویه مناسب برای اولویت‌بندی مناطق جهت سرمایه‌گذاری‌های مختلف را در این منطقه ضروری می‌نماید. این مطالعه با هدف شناسایی توانمندی‌ها و اولویت بندی روستاهای هدف گردشگری استان کردستان جهت سرمایه گذاری بر اساس شاخص‌های توسعه‌ی گردشگری انجام شده است. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای- اسنادی است. روش پژوهش، بر اساس هدف کاربردی و بر اساس جمع‌آوری اطلاعات توصیفی و از نوع تحلیل همبستگی است. جامعه آماري این پژوهش شامل گردشگران، اهالی روستا، دهياران و اعضاء شوراهاي اسلامي روستاهای گردشگری استان کردستان می باشد. به ‌منظور تعيین حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 383 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای آزمون فرضیات از آزمون اسپیرمن و جهت رتبه بندی روستاهای گردشگری از روش تاپسیس استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون اسپیرمن نشان می‌هد که همه فرضیات مدل تایید شده است.  به عبارت دیگر، ظرفیت های گردشگری در روستاهای هدف گردشگری بر درآمد، اشتغال و نیز توسعه پایدار این منطقه تاثیر معناداری دارد. با توجه به نتایج حاصل از مدل، بیشترین تاثیر گردشگری بر درآمد و کمترین تاثیر را بر توسعه پایدار مناطق روستایی داشته است. همچنین براساس نتایج حاصل از رتبه بندی مدل تاپسیس، روستاهای گردشگری پالنگان در رتبه اول قرار داشته و پس از آن اورامان تخت ، بلبر و نودشه، هجیج، نوسود، ژیوار، پاوه و سلین به ترتیب در جایگاه های بعدی قرار دارند.  همچنین براساس نتایج حاصل از رتبه بندی و تحلیل حساسیت مدل تاپسیس، نشان می دهد روستاهای پالنگان، بلبر و سلین به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار دارند.  همچنین 62 رتبه بندی نهایی نشان می دهد که درصد از روستاهای مورد مطالعه در سطح بسیار خوب و خوب قرار دارند.