روز چهارشنبه، مورخ 12 آبان 1400 راس ساعت 12، اولین نشست از سلسله نشست‌های ارائه طرح‌های پژوهشی پژوهشکده کردستان‌شناسی دانشگاه کردستان با عنوان: «طرح پژوهشی اطلس زبان کردی ( فاز اول)» با حضور مجریان طرح (دکتر غلامحسین کریمی دوستان و دکتر یادگار کریمی)، ناظر طرح، دکتر زانیار نقشبندی و علاقمندان به این حوزه به صورت آنلاین برگزار شد. گفتنی است این طرح با حمایت مالی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کردستان به انجام رسیده است.
دکتر زانیار نقشبندی ناظر طرح پژوهشی اطلس زبان کردی و مدیرگروه پژوهشی زبانشناسی و ادبیات کردی پژوهشکده کردستان شناسی، در رابطه با طرح پژوهشی اطلس زبان کردی گفت: «در طرح پژوهشی اطلس زبان کردی سعی بر آن شده است که اطلسی برای تنوع گونه‌های زبان کردی در استان کردستان ترسیم شود و در نهایت نتایج آن را بر روی سایت اینترنتی پروژه اطلس بارگذاری شود. چنین هدفی الان محقق شده و فاز اول آن به اتمام رسیده است که پژوهشگران می‌توانند از نتایج دستاوردهای آن استفاده کنند.
ترسیم اطلس زبان کردی در استان‌های دیگر یکی از اهداف است که این پروژه در فازهای بعدی دنبال خواهد کرد.
نقشبندی در مورد اهمیت طرح اطلس زبان کردی، دستاورد و روش‌های انجام طرح گفت:
«امیدواریم که فاز اول آن که با حمایت مالی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کردستان به انجام رسیده است؛ مقدمه‌ای برای انجام فازهای بعدی این پروژه باشد؛ بدون شک چنین پروژه مهم و عظیمی نیازمند پشتیبانی مالی است و امیدواریم که با حمایت و پشتیبانی صورت گرفته از این طرح، در فازهای بعدی گونه‌های دیگر زبان کردی در استان‌های دیگر را در قالب اطلس مدون کنیم و منبع خوبی را در اختیار پژوهشگران حوزه زبان و ادبیات کردی قرار دهیم. »
ناظر پروژه اطلس زبان کردی در ادامه سخنان خود در مورد عدم انجام چنین پروژه‌ای در زبان کردی اذعان کرد: «متاسفانه تا الان کاری بنیادین برای شناسایی این گونه‌ها و ضبط آنها و توصیف نظامند و سیستماتیک آنها از طرف زبان شناسان کرد و موسسات علمی در ایران و عراق انجام نشده که خوشبختانه برای اولین بار به صورت نظام مند، توسط متخصصین کرد در یک پژوهشکده‌ای که در واقع متعلق به دانشگاه کردستان است چنین کار بزرگی صورت پذیرفته است.»
نقشبندی در پایان سخنان خود گفت: «عدم توجه به گویش‌های جغرافیایی به جایی رسیده است که متأسفانه شاهد از بین رفتن بسیاری از آنها هستیم ؛ این نگرانی بیشتر در استان‌های ایلام و کرمانشاه مشاهد می‌شود که عدم ثبت و توصیف نظامند آنها، باعث می‌شود که در آینده‌ای نزدیک شاهد نابودی آنها باشیم.»
در ادامه برنامه دکتر یادگار کریمی، مجری طرح " اطلس زبان کردی" پژوهشکده کردستان شناسی ضمن ابراز خوشحالی از به سرانجام رساندن این پروژه مهم گفت: «طرح ترسیم اطلس زبان کردی در فاز اول خودش است که جای خوشحالی است که توانستیم به آن دسته از اهدافی که در فاز اول طراحی کرده بودیم برسیم.» کریمی افزود: «چنین کار بزرگی به تنهایی انجام نمی‌شد و در این راه افرادی بودند که زحمات بسیاری کشیدند که جا دارد از اینجا از تمام آن دسته از عزیزانی که در این پروژه همکاری کردند و زحمات زیادی بر دوششان بود تشکر کنم.»
دکتر یادگار کریمی در مورد اهمیت حفظ و ثبت گونه‌ها و تنوع‌های زبانی افزود:
«متاسفانه طوفان جهانی فرهنگ‌ها، خرده فرهنگ‌ها و گونه و تنوعات زبانی را در می نورد و در این بین خرده فرهنگ‌ها و زبان‌ها در معرض نابودی هستند و جا دارد که این مهم به عنوان میراث بشری حفظ و ثبیت شود و برای تثبیت تاریخ بشریت و انتقال این تاریخ به آیندگان از هیچ تلاشی دریغ نگردد.»
هدف غایی پروژه اطلس کردی، ترسیم نقشه‌ای از تنوعات زبان ایرانی است.
مجری طرح پژوهشی اطلس زبان کردی در مورد اهمیت ثبت گونه-های زبانی ایرانی گفت: «هدف غایی این طرح این است که چنین اطلسی برای زبانهای دیگر و تمام گویش‌های داخل ایران طراحی شود؛ تا بتوانیم نقشه رنگارنگی را از زبانهای ایرانی نشان دهیم و این یکی از دغدغه‌های کلی ترسیم اطلس در جهان است.»
کریمی در ادامه سخنان خود در مورد اهداف این پروژه تحقیقاتی گفت: «یکی از اهداف شروع کار این پروژه، حفظ تنوع گویش های زبان کردی بود، بدین منظور کوشش شد تا بجای تمرکز بر تشابهات زبانی، تفاوت‌های موجود را پررنگ کنیم و از این میزان غنا، زیبایی و تنوعات موجود در گونه‌ها را بسنجیم.»
ایشان همچنان در مورد مشکلات ترسیم اطلس‌ها گفتند: «متاسفانه یکی از مشکلات تدوین اطلس‌های زبانشناختی به لحاظ روش‌شناسی، عدم وجود پرسش‌نامه‌هایی دقیق و کارآمد به منظور شناسایی و صورت‌بندی صحیح تفاوت‌های زبانی به مثابۀ مرزهای همگویی است." ایشان همچنان افزودند: « در همین راستا به منظور تعیین کارایی پرسشنامه‌های پیشین و دستیابی به پرسشنامه‌ای کارامد کوشیدیم تا نخست نمونه‌ای از پرسشنامه‌ای پیشین را ارزیابی کنیم. پس از استفاده از پرسشنامه مذکور در شانزده نقطه جغرافیایی استان و تحلیل داده‌های بدست آمده از آن دریافتیم که پرسشنامه مذکور توانایی بازنمایی تفاوت‌های گویشی را ندارد. همین امر مارا بر آن داشت تا با طراحی پرسشنامه‌ای تازه تنوعات موجود را به شکل دقیق‌تر بازنمایی کنیم.»
دکتر یادگار کریمی در پایان سخنان خود در مورد روش انجام پروژه گفت: «برای انجام پروژه ما پرسش نامه جدیدی را طراحی کردیم که مشتمل بر 115 جمله بود؛ در حالی که اکثر پرسش نامه ها تقریبا بیشتر قسمت آنها بحث های صرفی و نحوی است و به بیست تا چهل و پنج جمله اکتفا می کنند و بیشتر تفاوت آنها را بیشتر بر اساس ویژگی‌های آوایی و واژگانی میگذارند که ما عکس آن را انجام دادیم و بیشتر اهمیت کار را بر اساس تفاوت‌های صرفی و نحوی گذاشتیم.»
دکتر کریمی در پایان وبسایت اطلس زبان کردی را معرفی کرد و گفت: «وبسایت اطلس زبان کردی https://atlas.uok.ac.ir به نشانی در حال حاضر در دسترس علاقمندان و پژوهشگران قرار گرفته است و امکان دسترسی به آن مهیا است؛ امیدواریم که بتوانیم با کمک پژوهشگران و علاقمندان این حوزه دیتای بیشتری را وارد کنیم.» در ادامه این بخش از سخنان خود، دکتر کریمی چند مورد از تنوعات بازنمایی شده در وبسایت اطلس را به عنوان نمونه برای حضار تشریح کردند.
دکتر غلامحسین کریمی دوستان به عنوان مجری دوم پروژه، دانشگاه کردستان را گنجینه گرانبهایی نامیدند. وی ضمن ابراز خوشحالی از به انجام رسیدن این طرح در دانشگاه کردستان، خاطرنشان کرد: «خوشحالم که دانشگاه کردستان به عنوان یکی از دانشگاه‌های برتر ایران تا این حد رشد کرده است؛ وجود چنین دستاوردهای بزرگ و مهمی مرهون وجود استادان برجسته‌ای است که در این دانشگاه حضور دارند.» ایشان همچنان افزودند: «در دانشگاه کردستان نهال‌هایی کاشته شده است که یکی از آنها پژوهشکده کردستان شناسی است که مشغول فعالیت است و شاخ و برگ می‌دهد و این پروژه هم نتیجه زحمات دوستان و کسانی است که عاشقانه در این راه کار کردند و آن را به ثمر رساندند.»
