مجری طرح: سید برهان تفسیری

تاریخ آغاز: مهر 1397

تاریخ خاتمه: تیر 1398

کارفرما: پژوهشکده کردستان شناسی

چکیده:

ایل گلباغی یکی از ایلات کرد و ساکن در منطقۀ سارال استان کردستان امروزی است. گلباغی‌ها از دورۀ صفویه به بعد همواره به عنوان یکی از مؤلفه‌های اثر گذار در تاریخ تحولات کردستان اردلان مطرح بوده‌اند. اما تاکنون تحقیقات جامعی در مورد آن‌ها و نیز جایگاه آن‌ها صورت نگرفته است. در پژوهش حاضر تلاش می‌شود با نگاهی اجمالی به ایل گلباغی و تحولات آن‌ها گامی اساسی در راستای تبیین جایگاه آن‌ها در تحولات منطقه برداشته شود. از آنجا که این ایل از دورۀ صفویه به عنوان یکی از ایلاتی که در مناطق کُردنشین به طور جدی در مسائل داخلی والی‌نشین اردلان دخالت می‌کرد، حکومت محلی کردستان اردلان همواره در مقاطع مختلف از سیاست‌های گوناگونی برای سرکوب آن‌ها و برقراری امنیت در منطقه استفاده می‌کرد. اما دولت پهلوی، در راستای برقراری نظم نوین، برای سرکوب و تخته‌قاپو کردن آنها برنامۀ خاصی را مدنظر قرار داد. مسئلۀ اساسی در مورد ایل گلباغی چرایی کوچ آن‌ها از سوی دولت مرکزی است، که پاسخ به آن نیازمند یک بررسی تاریخی است. سوألی که بیشتر از آنکه مرتبط با سیاست‌های عشایری دولت پهلوی باشد، معطوف  به پیشینۀ ایل گلباغی است. و اینکه چرا یک دولت مرکزی اقتدارگرا تاب تحمل آن‌ها را نداشت و نمی‌توانست آن‌ها را به حال خود رها کند؟ در پژوهش حاضر برای نخستین بار ایل گلباغی از آغاز تا زمان کوچ اجباری آن‌ها توسط رضاشاه موردبررسی قرار می‌گیرد. برای پاسخ به سوأل تحقیق نگاهی به پیشینۀ ایل گلباغی انداخته می‌شود و با بررسی موقعیت تاریخی و جغرافیایی آن‌ها، تلاش خواهد شد تا پاسخی تاریخی به این مسئله داده شود. به همین جهت برای تبیین مسئله به موضوعاتی از قبیل سکونتگاه ایل گلباغی، شیوۀ زندگی ییلاق- قشلاق آن‌ها و دشمنی‌های حاصله از آن، ناآرامی‌ها و دستبردهای صورت گرفته توسط گلباغی‌ها در مناطق پیرامون شامل گروس، اورامان، اطراف سنندج و همچنین برخورد آن‌ها با جاف‌ها و سیاست‌های مقطعی حکومت محلی کردستان در برخورد با آن‌ها موردبررسی قرار خواهد گرفت.